„Pan Ciemności” opowiada historię żyjącego na przełomie XVI i XVII wieku angielskiego korsarza Andrew Battella, który ujęty i zniewolony przez Portugalczyków, przez ponad 20 lat służył im jako pilot morski, żołnierz, negocjator i tłumacz.

Walczący o odzyskanie wolności bohater mierzy się nieustannie z przeciwnościami losu. Dzień po dniu i rok po roku przesiąka rzeczywistością jakże odmienną od cywilizacji, w której się wychował. Rzucony w sieć intryg, zdrad i spisków knutych przez zarządców portugalskiej kolonii w Angoli, nie zdaje sobie sprawy, że będzie musiał walczyć o życie, gdy stanie oko w oko z pierwotnymi mieszkańcami kongijskiej dżungli. Poznaje na własnej skórze kult brutalnej siły, niewyobrażalne okrucieństwa i kanibalizm, na które nie był gotowy, i lawiruje między chrześcijaństwem a onieśmielającą manifestacją potęgi pogańskich bogów, wszystko to zaś, by przeżyć i pewnego dnia wrócić do ukochanej ojczyzny.

Robert Silverberg w znakomity sposób ukazuje podstawowy problem swego bohatera: czy świat Afryki wydaje się Anglikowi „fantastyczny” w swej nieopisanej grozie, bo jest „tylko” inny, czy też rzeczywiście jest fantastyczny, „nie z tej ziemi”? Nieprzypadkowe jest tu też nawiązanie do słynnej powieści Josepha Conrada, lecz Silverberg przekracza w swej książce granice, do których dotarł Conrad w „Jądrze ciemności”.