Książka autorstwa naukowców z Charkowa jest pierwszym w Polsce całościowym opracowaniem poświęconym życiu i działalności naukowej Leona Cienkowskiego (1822–1887), jednego z najwybitniejszych biologów XIX wieku. Leon Cienkowski – mikrobiolog, botanik, podróżnik, „ojciec polskiej biologii”, „ukraiński Pasteur”, odkrywca szczepionki przeciw wąglikowi w Europie Wschodniej i utalentowany dydaktyk – zajmuje zaszczytne miejsce w gronie polskich naukowców, którzy działali w okresie zaborów, przynosząc sławę swej nieistniejącej ojczyźnie. Jego życie to droga per aspera ad astra – droga przez trudy i cierpienia do uznania, które zyskał m.in. dzięki genialnemu odkryciu w Charkowskim Instytucie Weterynaryjnym. Stworzenie wielowątkowej biografii Leona Cienkowskiego umożliwiła autorom analiza listów, które uczony pisał do swojego warszawskiego przyjaciela Jerzego Aleksandrowicza. Publikacja zawiera opracowanie wszystkich 50 listów – jest więc pierwszą próbą ich pełnego udostępnienia dla świata nauki, co stanowi o jej wyjątkowości. Na podstawie tej korespondencji autorzy stworzyli portret Leona Cienkowskiego w oderwaniu od jego badań, pokazali „człowieczeństwo naukowca”, opisali geniusza i wyobrazili sobie „światy”, które uczony tworzył wokół siebie. Ukazali go jako ojca i męża, przyjaciela, człowieka kochającego życie mimo wielu przeciwności losu.