"Są takie książki, których – gdyby nie więzienie – Adam Michnik nigdy by nie przeczytał, jak choćby W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta."

Są takie książki, których – gdyby nie więzienie – Adam nigdy by nie napisał, jak choćby Z dziejów honoru w Polsce.

I są też takie książki, które Adama zaprowadziły do więzienia w tym znaczeniu, że go ukształtowały takim, jakiego go znamy i podziwiamy.

Książki, po których przeczytaniu nie mógł się zachować inaczej. To dzieła Conrada, Camusa, Szczepańskiego, Mickiewicza, Herberta, Norwida... A Adam, którego podziwiamy, to ten, który po herbertowsku kroczy wyprostowany wśród tych, co na kolanach. Który powtarza wrogom i przyjaciołom swoje: tak, tak; nie, nie.

Przy czym nie ma ani wiecznych wrogów, ani wiecznych przyjaciół. Ma za to wieczne zasady.

Oto trzy Adamowe książki złożone na jego trzy ćwiartki wieku. Z dziejów honoru..., Między Panem a Plebanem i W cieniu totalitaryzmu.

Każda pozycja to inna epoka. Każda ma innych bohaterów. Ale w istocie wszystkie są o tym samym. O życiu w zgodzie z samym sobą, o sile bezsilnych, o nadziei w beznadziejności, o człowieku wobec totalizmu, o zdolności zrozumienia drugiego i o odwadze.

Nie da się pisać o Michniku bez patosu, zwłaszcza na jego 75 urodziny. Patos bowiem to nieodłączna cecha romantyków, a Adam jest ucieleśnieniem polskiej – a raczej arcypolskiej – tradycji romantycznej.