Socjologowie publikujący w tomie próbują odpowiedzieć na nurtujące wciąż Polaków pytania: czy socjalizm w Polsce to przeszłość? czy dwie dekady transformacyjnej Rzeczypospolitej to czas wystarczająco długi, aby wyrugować kluczowe mechanizmy i procesy rządzące upadłą formacją? czy i jak realny socjalizm rzutuje na biografię jednostek i grup społecznych? W jaki sposób Polacy adaptują się do nowej jakościowo sytuacji politycznej, społecznej i gospodarczej? Autorzy poruszają także temat piętna homo sovieticus i admiracji dla realnego socjalizmu. Nie podsuwają jednoznacznych odpowiedzi, pokazują raczej drogi, którymi można podążać, poszukując prawdy transformacyjnej. Książka zaprasza do refleksji nad bilansem ostatniego dwudziestolecia, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i zbiorowym.