Bohaterem dziesięciu opowiadań składających się na tę klasykę nurtu science fiction jest Pirx - początkowo astronauta-kadet, później pilot, nawigator, komandor. W kolejnych historiach obserwujemy kolejne etapy jego kariery Tematyka książki krąży wokół problemów powstających na styku człowieka z maszyną (np. w opowiadaniu Ananke), w kilku miejscach stawiając nawet pytanie o możliwości maszyny do samodzielnego myślenia, wraz z wszystkimi tego konsekwencjami (opowiadania Wypadek, Rozprawa); mówi o możliwościach, słabościach i reakcjach człowieka (Patrol, Opowiadanie Pirxa, Odruch warunkowy, Albatros). Miejsce akcji Opowieści... stanowi doskonałe tło dla tych rozważań, skutecznie wyostrzając problemy przedstawiane w kolejnych opowiadaniach.