Zgodnie z tradycja Koscioła, odwołujaca sie do przykładu Chrystusa, nie mozna oddzielic sposobu postepowania osoby od głoszonych przez nia prawd wiary. Podkreslił to Erazm w pytaniu: Czy zatem ewangelia moze byc głoszona w tak nieewangeliczny sposób? Kłamstwa Marcina Lutra i jego mowy pełne nienawisci, które kazdy powinien potepic, sa nie do podwazenia. Hartmann Grisar wykazał, ze nie mozna ich usprawiedliwic ani retoryka, ani polemika, bo on po prostu nimi zył. Takie podejscie rzutowało na doktryne Lutra, która Grisar scharakteryzował nastepujaco: W stylu i postepowaniu był kameleonem. Takie były jego wewnetrzne uczucia i taka była jego teologia. Hartmann Grisar odniósł sie takze do wciaz wychwalanych przez protestantów nauk Lutra odnosnie „sola de” i „sola scriptura” . „Sola de” nazwał „najbardziej subiektywna doktryna, która kiedykolwiek pozyskiwała zwolenników”. Z kolei w „sola scriptura” podkreslił niejasnosci zwiazane ze Słowem wewnetrznym i zewnetrznym, problem zrozumiałosci Pisma Swietego, wzglednosc krytyki historycznej, oparcie egzegezy na nauczaniu Lutra, niejasne podejscie do natchnienia, samowolna modykacje kanonu i fałszowanie tekstu Biblii (Rz 3,28). Ponadto przypomniał m.in. zmiane celu chrztu (wzmocnienie wiary), nowe doktryny eucharystyczne (impanacje i teorie wszechobecnosci, która pozwalała „pochwycic i złapac Chrystusa”), a takze usuniecie oarnego charakteru Mszy, do czego pomoca miało byc przyjmowanie Eucharystii pod dwiema postaciami. Omówił takze odrzucenie czyscca i dobrych uczynków oraz zadziwiajace zachety do grzeszenia. Na zakonczenie warto jest przypomniec opinie Erazma o otrzymanym przez niego liscie od Marcina Lutra: Otrzymałem list od Lutra – to jest po prostu praca szalenca. Nie jest nawet zawstydzony swoimi haniebnymi kłamstwami i obiecuje dokonywac gorszych. Jak moga ludzie myslec o powierzeniu swoich dusz i swój ziemski los człowiekowi, który pozwala, aby tak panowała nad nim namietnosc? SPIS TREŚCI Tom II. Szczyt życia Rozdział XV. Organizacja i pozycja publiczna nowego kościoła Rozdział XVI. Boża misja i jej oznaki Rozdział XVII. Spojrzenie na moralność reformatora Rozdział XVIII. Luter i Melanchton Rozdział XIX. Relacje Lutra z Zwinglim, Karlstadtem, Bugenhagenem i innymi Rozdział XX. Próby zjednoczenia w świetle planowanego soboru Rozdział XXI. Książęce małżeństwa Rozdział XXII. Luter i kłamstwo Rozdział XXIII. Nowe spory z Erazmem (1534, 1536) i księciem Jerzym (zm. 1539) Rozdział XXIV. Stan moralny towarzyszący reformacji. Książęcy opiekunowie Rozdział XXV. Bliższy krąg współpracowników i rodzina. Pozytywne cechy Lutra Rozdział XXVI. Sposób walki Lutra obrazem jego duszy Rozdział XXVII. Głosy z obozu obrońców Kościoła Rozdział XXVIII. Nowe dogmaty w świetle historii i psychologii Komentarz 1. Wstęp 2. Kłamstwa Marcina Lutra 3. Sprzeczności Marcina Lutra 4. Mowa nienawiści Marcina Lutra 5. Cenzura protestancka 6. Wybrane zagadnienia doktrynalne 7. Pozostałe zagadnienia