Pamiętnik ten napisał dwudziestoletni chłopak, po zwolnieniu w 1941 roku z Oświęcimia w beznadziejnym stanie, z odbitą nerką. Impulsem do napisania go, według świadectwa najbliższych, było przede wszystkim żarliwe przywiązanie do pozostawionych w obozie towarzyszy. Każdego dnia wiele razy powracał do nich myślą i uznał, że utrwalenie wszystkich okoliczności obozowego męczeństwa jest obowiązkiem tego, który się wydostał, jakkolwiek nie miał żyć dłużej.

Naoczny świadek opisuje cały proces: od przypadkowego zatrzymania w ulicznej obławie, poprzez areszt, transport i umieszczenie w obozie. Przedstawia warunki życia, praktyki oprawców, kary, apele, głód i pracę. Pokazuje też relacje międzyludzkie, przykłady postaw heroicznych i zachowań niegodnych.

Tekst ten został opracowany przez Halinę Krahelską we właściwym jej stylu fabularyzowanego reportażu, ściśle opartego na faktach i relacjach. Wydany anonimowo w Warszawie w kwietniu 1942 roku przez Wydawnictwo Komisji Propagandy Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK.