Jednym z literackich przedsięwzięć Józefa Ignacego Kraszewskiego było stworzenie fabularyzowanych dziejów Polski traktowane przezeń jako realizacja patriotycznej misji. Stara baśń powstała w 1876, należy do najbardziej udanych i poczytnych powieści Kraszewskiego. Otwiera wspomniany cykl historyczny, a skupia się na baśniowych początkach państwa polskiego - czasach króla Popiela i Piasta Kołodzieja. Na tle wydarzeń dotyczących tworzenia się zrębów polskiej państwowości rozwija się wątek obrazujący burzliwe losy miłości dwójki młodych bohaterów: Domana i Dziwy. W Starej baśni Kraszewski po raz pierwszy wykorzystał stworzony przez siebie model powieści historycznej.