Proponujemy zastanowienie się nad ideałem wolności archiwalnej. Wolności zarówno w znaczeniu slowness, jak i freedom. Wolności polegającej na niepośpiesznym, uważnym, dogłębnym zajęciu się tymi zadaniami, które braku pośpiechu, uwagi i dogłębności wymagają. Wolności polegającej na swobodnym decydowaniu o sposobach postępowania z archiwaliami dla dobra zasobu archiwalnego w wymiarze globalnym. Wolności od nacisków ideologicznych, politycznych i administracyjnych. Wolności zatrzymywania się w biegu i refleksji nad przebytą drogą i wyzwaniami, które nas czekają. Sądzimy, że wolność potrzebna jest archiwom i archiwistom jak nigdy wcześniej. Szybkie, wciąż przyśpieszające zmiany środowiska naturalnego i kulturowego, ocieplanie się klimatu, katastrofalne susze, podnoszenie poziomu oceanów, zagrożenie zalaniem terenów zamieszkanych przez ludzi, związane z tymi zjawiskami migracje i konflikty społeczne stanowią śmiertelne zagrożenia dla archiwów. Archiwista swobodnie działający, niekrępowany sztywnymi procedurami, posłuszny zasadzie, że dobro zasobu archiwalnego jest najwyższym prawem, może, jak wierzymy, tym zagrożeniom archiwów zapobiec. Jest to oczywiście nasza subiektywna diagnoza. Festina lente!