Pierwszy tom antologii esejów z „Kultury” gromadzi utwory z lat 1947– –1959.

Powstały ponad sześćdziesiąt, a niektóre nawet siedemdziesiąt lat temu, dawno więc osiągnęły wiek emerytalny. Przyśpieszenie historii, jakiego doświadczamy w wiekach XX i XXI, sprawia, że coraz częściej bywa tak, że budząc się rano, z trudem rozpoznajemy świat, któremu powiedzieliśmy dobranoc. Literatura też się starzeje, ale wielka literatura nie starzeje się nigdy. Mam pewność, że w tej antologii są takie dzieła.

Andrzej Stanisław Kowalczyk (ur. 1957), historyk literatury, edytor, eseista. W latach 1983–2023 pracował w Instytucie Literatury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Od roku 2017 kieruje Działem Rękopisów w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza. Jego dorobek edytorski został w roku 2022 uhonorowany nagrodą Wielkiego Redaktora. Obok książek eseistycznych: Sawinkow (1992, 2017), Pan Petlura? (1998, nagroda Fundacji Kultury oraz nominacja do nagrody Nike, przekłady: węgierski i ukraiński), Miejskie (2001), Pessoa lizboński (2020), Felice, Milena, Dora (2021), Toledo i inne przygody w Kastylii (2021), Ballada o Alfredzie Łaszowskim (2022), opublikował powieść Keramejkos (2024) oraz książki historycznoliterackie: Kryzys świadomości europejskiej w eseistyce polskiej 1945–1977. Vincenz – Stempowski – Miłosz (1990), Nieśpieszny przechodzień i paradoksy. Rzecz o Jerzym Stempowskim (1997), Giedroyc i „Kultura” (1999), Od Berdyczowa do Lafitów. Jerzego Giedroycia Rzeczpospolita epistolarna (2006). Wena do polityki. O Giedroyciu i Mieroszewskim (2014, nagroda UMCS im. J. Giedroycia), wraz z Basilem Kerskim i Krzysztofem Zastawnym ogłosił Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem (2001, 2008, 2019, przekłady: niemiecki i ukraiński).

XXXII tom serii „W kręgu paryskiej KULTURY”