Teren wschodniej Lubelszczyzny już w okresie plemiennym i wczesnopaństwowym był niejednolity pod względem etnicznym. Zamieszkiwały go zarówno plemiona polskie, jak i ruskie, tworząc dość szeroką strefę kontaktów i wzajemnych wpływów. W wyniku wielowiekowego współistnienia dwóch etnosów ziemie stanowiące historyczne pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie były w przeszłości terenem styku dwóch kręgów kulturowych: wschodniosłowiańskiego z językiem ruskim (ukraińskim) i bizantyjską tradycją chrześcijańską, oraz zachodniosłowiańskiego z językiem polskim i rzymskokatolicką religią.

Skutkiem obecności żywiołu ruskiego jest obecność we współczesnym polskim antroponimikonie nazw własnych osobowych proweniencji ukraińskiej, których prawidłowa analiza i etymologizacja bywa skomplikowana dla osób niebędących specjalistami w zakresie antroponimii wschodniosłowiańskiej. Słownik etymologiczno-motywacyjny ukraińskich nazwisk historycznych wschodniej Lubelszczyzny dokumentuje nazewnictwo ludności ruskiej (ukraińskiej) zamieszkującej tereny wschodniej Lubelszczyzny w XVII-XIX wieku. Zawiera nazwy osobowe o cechach językowych zarówno ukraińskich, jak i polskich.

Bazę źródłową Słownika stanowią materiały rękopiśmienne wyekscerpowane z akt parafii unickich byłej diecezji chełmskiej z lat 1596-1810. Współcześnie tereny te leżą we wschodniej części województwa lubelskiego i północno-wschodnich krańcach województwa podkarpackiego. Słownik zawiera ponad 4900 haseł. Praca, oprócz celów naukowych, może pełnić także zadania informacyjno-edukacyjne, wzbogacając wiedzę o lokalnej społeczności, co kieruje ją nie tylko do specjalistów, ale zwiększa adres odbiorców do szerokiego grona czytelników zainteresowanych historią regionu lub poszukujących informacji na temat pochodzenia nazwisk.