W IV wieku pustynie Egiptu stały się centrum nowego, radykalnego ruchu, który dzisiaj nazywamy monastycyzmem. Grupy chrześcijan od niepiśmiennych wieśniaków po wykształconych intelektualistów przenosiły się na pustkowia położone poza doliną Nilu i, według słów Atanazego, uczyniły pustynię miastem. Dzieło to zawładnęło wyobraźnią świata antycznego. Mnisi opracowali metody modlitwy i praktyki ascetycznej, wzorzec bycia uczniem i model duchowego przewodnictwa, które od tego czasu stały się ważnym elementem chrześcijaństwa.

William Harmless wprowadza czytelników w literaturę wczesnego monastycyzmu. Analizuje wszystkie najbardziej znane teksty, w tym Żywot Antoniego napisany przez Atanazego, Żywoty Pachomiusza i tak zwane Sentencje Ojców Pustyni. Końcowe rozdziały autor poświęca dwóm prekursorom teologii monastycznej: Ewagriuszowi z Pontu, pierwszemu teoretykowi mistycyzmu chrześcijańskiego, oraz Janowi Kasjanowi, który przeniósł egipski monastycyzm na łaciński Zachód. Harmless przedstawia także przełomowe odkrycia nowych tekstów oraz znaleziska archeologiczne, które zrewolucjonizowały współczesne badania dotyczące początków i źródeł monastycyzmu.

Adresowana do szerokiej grupy czytelników oraz napisana jasnym i wolnym od żargonu językiem, książka Chrześcijanie pustyni jest najbardziej wszechstronnym i przystępnym wprowadzeniem do problematyki wczesnego monastycyzmu.

William Harmless S.J. profesor teologii na Uniwersytecie Creighton w Omaha w Nebrasce, w latach 19962003 wykładowca w Spring Hill College, od 1978 roku członek Towarzystwa Jezusowego, autor książki Augustyn and the Catechumenate (1995). Jego prace poświęcone wczesnemu monastycyzmowi ukazały się w czasopismach: Theological Studies, Church History i Studia Patristica.