Niniejsza praca wprowadza w problematykę kształcenia funkcyjnych harcerstwa oraz jest lekturą pomocniczą dla studentów biorących udział w zajęciach fakultatywnych uczelni pedagogicznych. Struktura książki ujmuje całokształt problematyki wychowania oraz wiedzę praktyczną o zasadach pracy harcerskiej, ukazuje rozwój i ewolucję harcerskiego systemu wychowania. Pierwsza część książki określa miejsce ZHP w polskim ruchu młodzieżowym, cele wychowania, założenia systemu wychowawczego i metodyki harcerskiej, opis środowisk wychowawczych organizacji. Kolejne części (od drugiej do czwartej) obejmują metodykę pracy gromad zuchowych, drużyn harcerskich i starszoharcerskich, opisują formy pracy w ZHP, podkreślają znaczenie gromad i drużyn w tworzeniu środowiska wychowawczego. Uwzględniają zasady harcerskiego wychowania, treści programowe i sposoby planowania pracy, podkreślają rolę instruktora harcerskiego w procesie wychowania. Opisują również zagadnienia pracy kręgów instruktorskich. W piątej części przedstawiono problematykę drużyn "Nieprzetartego szlaku". W szczególności omówione są zadania i formy pracy z młodzieżą niepełnosprawną. Publikacja zawiera opis zadań wynikających z uchwał zjazdu ZHP i programu organizacji na lata 2002-2005 oraz sygnalizowane zmiany w harcerskim systemie metodycznym.