Drukowane w niniejszym tomie teksty o tematyce żydowskiej oprócz wydanej wcześniej De profundis zostały odszukane w Archiwum Melchiora Wańkowicza i są po raz pierwszy prezentowane czytelnikowi. Autor zebrał bogaty materiał źródłowy z dziejów kształtowania się myśli syjonistycznej w XIX oraz w XX wieku. Z odwagą reportera i sumiennością badacza porusza drażliwe tematy dotyczące syjonizmu jako fragmentu losu żydowskiego. Wojna i pióro jest książką nie tylko o wojnie, ale i o korespondentach wojennych. Obok wnikliwej analizy stylów i metod reporterstwa wojennego (m.in. słynnego Erniego Pylea) Wańkowicz podaje równie sporo anegdot, co gorzkich osobistych refleksji. Autor jako doświadczony reporter spod Monte Cassino pisze nie tylko o roli mediów w kreowaniu zdarzeń, ale i o przerażającym teatrze wojny: o strachu i odwadze, determinacji i rezygnacji, nienawiści i rozpaczy. Tym co w moich oczach wyróżnia twórczość Wańkowicza od innych mistrzów reportażu Ryszarda Kapuścińskiego czy Egona Erwina Kischa jest szeroki wachlarz jego umiejętności i sympatii literackich. Jest dla mnie czymś wspaniałym, że takie pozycje jak Wojna i pióro czy Bitwo o Monte Cassino mogły wyjść spod pióra tego samego człowieka co Ziele na kraterze. Świadczy to o niespotykanym horyzoncie myślowym i stylistycznym.(...) Dla mnie [Wańkowicz] pozostanie przede wszystkim figurą niedoścignionego erudyty i gawędziarza. Lecz ponad wszystkim wybitnym człowiekiem pióra. Wojciech Jagielski