W nowoczesnej demokracji, mimo że obywatel ma zdecydowanie większe niż dawniej możli-wości dostępu do wymiaru sprawiedliwości, nadal istnieje znaczna grupa osób, które ze względu na swój status majątkowy czy ułomności mają ograniczony zakres realizacji swoich uprawnień przed sądem. Stąd też istnieje znana od dawna zarówno w prawie międzynaro-dowym, jak polskim instytucja pomocy prawnej udzielanej przez państwo z urzędu. Niniejsza publikacja podejmuje próbę stworzenia kompendium podstawowej wiedzy o instytucji adwokata jako pełnomocnika i obrońcy działającego z urzędu w polskim systemie prawnym. Autor kolejno omawia główne zasady demokratycznego państwa prawnego, międzynarodowe regulacje prawne, których Polska jest stroną, zasady wykonywania zawodu adwokata oraz najważniejsze procedury sądowe, w których występuje adwokat z urzędu. Na końcu opracowania zamieszczono wzory formularzy i wniosków inicjujących przyznanie pomocy prawnej z urzędu. Intencją opracowania jest wskazanie kluczowych regulacji prawnych związanych z ustanowieniem czy wyznaczeniem adwokata z urzędu oraz wskazanie jego podstawowych praw i obowiązków. Autor stara się przy tym nie dokonywać subiektywnych ocen obowiązujących uregulowań, lecz wskazuje przede wszystkim aktualny stan prawny w tym zakresie, z uwzględnieniem orzecznictwa. Stan prawny na 1 listopada 2011 roku.