Metafora literacka wyprzedza ludzkość, wyrażając troskę metafizyczną współczesnego człowieka. Nawiązując do dziedzictwa romantycznego, które wypracowało w Polsce nowoczesne postawy wiary, nazwane przez autora transcendencją poziomą, pisarze i myśliciele ścierają się z problemem zła i tęsknotą za dobrem w epoce ponowoczesności i globalizacji. Szkice zwarte w książce dotyczą najważniejszych twórców polskich XX wieku m.in. Conrada, Gombrowicza, Miłosza, Herberta, Jana Pawła II czy strategów opozycji demokratycznej.