Niniejsza książka jest syntetycznym studium omawiającym swoiste cechy i miejsca kultury szlacheckiej w dorobku naszej kultury narodowej. Autor przedstawia jej rozkwit, zmierzch, przemiany w XIX wieku oraz relikty tego, co zwykliśmy nazywać sarmatyzmem w różnych dziedzinach współczesnego życia. Ukazuje też na konkretnych przykładach, jak głęboko w przeszłość narodu sięgają korzenie współczesności.