Książka, którą oddajemy do rak Czytelników stanowi pokłosie wykładów fakultatywnych prowadzonych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu przez prof. Zbigniewa Witkowskiego. Wykłady te od pięciu lat cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem studentów, co konstatujemy z przyjemnością. 1'częszcza na niesystematycznie w każdym roku akademickim ponad dwustu studentów prawa, europeistyki, europeistyki z italianistyką i administracji. Ponieważ nakłady dwóch prac prof. X. Witkowskiego stanowiące pomoce naukowe dla prowadzonego wykładu uległy wyczerpaniu, /uchodzi potrzeba wydania pracy nowej, a przecie wszystkim uwzględniającej to wszystko, co stało się na niwie ustrojowej we Włoszech od 2000 i 2004 r. Wskazujemy te dwie daty, bowiem w 2000 r. Wydawnictwo Sejmowe wydało w serii wydawniczej "Systemy konstytucyjne państw świata" pracę zatytułowaną "System konstytucyjny Włoch'', a w 2004 r. prof. Z. Witkowski wydał w Wydawnictwie UMK w Toruniu dużą monografię stanowiącą podsumowanie jego wieloletnich badań ustrojowych dotyczących Włoch pt. „ Ustrój konstytucyjny współczesnych Wioch w aktualnej fazie jego przemian 1989-2004'. Praca ta jest już nie do osiągnięcia na rynku księgarskim. Poza wszystkim od 2000 r. upłynęło już dwanaście lat. a od 2004 r. osiem kit. W tym czasie i Konstytucja Republiki Włoskiej, i realny ustrój tego państwa podlegał daleko idącym zmianom normatywnym i faktycznym, co wymaga nowego opracowania.

Musi to więc znaleźć odzwierciedlenie w aktualnej literaturze przedmiotu. I te powody sprawiły, że podjęto decyzję o wydaniu kolejnej książki analizującej aktualny stan ustroju Włoch aż po początek 2012 roku. Dodatkowym argumentem na rzecz wydania tej pracy był fakt, że w 2011 r. Włochy obchodziły 150. rocznicę zjednoczenia pod berłem dynastii Sabaud/kiej, w żyłach których płynie przecież polska krew, o czym notabene przypomina m.in. ta książka. Ponadto w 2007 r. Włochy obchodziły 60. rocznicę uchwalenia obecnie obowiązującej Konstytucji. To wszystko sprawiło, że do współpracy nad książką i do napisania dużego rozdziału historycznego ukazującego narodziny, rozwój i trwanie państwa Włoskiego w okresie panowania Sabaudów, aż do upadku monarchii włoskiej w 1946 r. prof. Z. Witkowski zaprosił prof. A. Gacę, historyka, specjalistę historii powszechnej państwa i prawa na Wydziale Prawa UMK w Toruniu. Wskazane wyżej dwie prace autorstwa prof. Z. Witkowskiego stały się punktami odniesienia i bazą, chociaż bardzo zmienioną, dla niniejszej monografii. Podobną rolę spełniło również wspólne studium historyczne pt. .Zjednoczenie Wioch. W150. Rocznicę, wydarzeń roku 1861 " A. Gacy i Z. Witkowskiego, opublikowane w .Studi palacco-itatiani ()i Toruń", w numerze VII/2011 na UMK w Toruniu. Stało się ono impulsem i do pewnego stopnia kanwą dla bardzo zmienionego i rozbudowanego, a tym samym w istocie nowego opracowania prof. A. Gacy.

Pragniemy też usprawiedliwić się przed Czytelnikami z zastosowania w pracy włoskiej terminologii prawniczej. Przy omawianiu wielu instytucji i procedur ustrojowych w nawiasach podaliśmy ich nazwy włoskie, w intencji ułatwienia ich zapamiętania i odnalezienia przez studentów uczących się języka włoskiego, w tym słuchaczy wykładów z kierunku europeistyki z italianistyką prowadzonych na naszym Wydziale. Ponadto, dla wszechstronnego ukazania dorobku polskiego w sferze badań nad ustrojem Włoch, przyjęliśmy w pracy zasadę oparcia się na polskojęzycznej literaturze przedmiotu. Na końcu każdego rozdziału przywołujemy całą plejadę polskich uczonych z różnych środowisk naukowych w kraju, zajmujących się z powodzeniem ustrojową problematyką włoska. Po literaturę włoskojęzyczną, tym razem całkowicie świadomie, sięgamy sporadycznie. Ufamy, że tak jak inne prace poświęcone Włochom, również ta książka spotka się z przychylnym przyjęciem jej Czytelników zafascynowanych Italia.

Na koniec pragniemy zarekomendować Czytelnikom zupełnie nowe dzieło o charakterze źródłowym, liczące 982 strony, wydane przez Wydawnictwo Sejmowe z inspiracji Biblioteki Sejmowej. Jest to zbiór konstytucji wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej w uaktualnionych tłumaczeniach pt. Konstytucje państw Unii Europejskiej, In Varietate Concordia" pod. red. W. Staśkiewicza, Warszawa 2011. Dzieło to zawiera najnowsza, udoskonaloną wersję Konstytucji Republiki Włoskiej w tłumaczeniu prof. Z. Witkowskiego (s. 845-809).