Monografia stanowi rozwinięcie autorskiej idei człowieka i idei edukacji w kontekście kategorii biologicznego rozwoju człowieka i kategorii kulturowego kształtowania człowieka, gdzie biologia determinuje również rozwój mózgu, natomiast kultura warunkuje kształtowanie umysłu. (?) Podstawowa teza monografii brzmi: jeżeli fizyczny, dynamiczny i rozciągły mózg wyznacza podłoże nie fizycznego i abstrakcyjnego umysłu, zaś język stanowi strukturę funkcyjną umysłu, to język stanowi zwornik mózgu i umysłu w przekazywaniu informacji. (?) Monografia zawiera cztery rozdziały: Rozdział I Wykładnia Człowieka wyznacza fundament opracowania; w jego pierwszej części sformułowano ontologię człowieka, zaś w drugiej ontologię człowieka. Rozdział II Wykładnia Wychowania zawiera kontynuację refleksji nad człowiekiem w kontekście wychowania. Rozdział III Wykładnia Wykształcenia opisuje i wyjaśnia sens działań edukacyjnych w rodzinie oraz szkole podstawowej, średniej i wyższej, nakierowanych na aksjologiczno-umysłową formację młodego człowieka. Rozdział IV Wykładnia Badań wskazuje na możliwe zakresy badań edukacyjnych.