W przeszłości polskiej wspólnoty ważny był moment, kiedy utraciła ona swą polityczną autonomię. To właśnie długi wiek XIX. Polska wspólnota nie zatraciła wtedy zdolności pisania a w związku z tym kontynuowania swej historii. Odnawia tę zdolność do dziś, w krytycznym dialogu z innymi historiami, które współtworzyła, albo z którymi może być zestawiana. Sama składa się z mnogości różnych historii, które krzyżują się między sobą, spotykają, współbrzmią i zarazem rozchodzą, rozwijają oddzielnie, niekiedy we wzajemnym dysonansie. Widząc i analizując tę mnogość, szukamy jednak tego, co wspólne, co pozwala nam odnieść się do zasobów kulturowej pamięci i kontynuować historię polskiej tożsamości. Temu właśnie zadaniu ma służyć przedkładana tutaj propozycja spojrzenia (a raczej kilkunastu spojrzeń) na polskie historie wieku XIX Prof. Andrzej Nowak, Polskie wieki XIX: pamięci, fantazje i porównania Tom 2: M. Karpińska, S. Wiech, T. Gąsowski, G. Kucharczyk, Historie polityczne, cz. 1 Tom 3: S. Wiech, T. Gąsowski, Historie polityczne, cz. 2