Niniejsza książka powstała z okazji setnej rocznicy migracji Polaków do Cruz Machado w Brazylii przypadającej na rok 2011. Jej pomysłodawcą jest były proboszcz parafii Santana, ks. Mirosław Stępień, który pracując wśród parańskiej Polonii, dostrzegł potrzebę uczczenia tej okrągłej rocznicy. Jak dotąd nie pisano o obszarach Santana ani o mieszczącej się tam parafii. [] W niniejszej książce opisuję oprócz historii pierwszych osadników, prafii Santana, szkół i towarzystw życie współczesne mieszkańców oraz sylwetki lokalnych liderów polonijnych. Kilkakrotnie wykraczam poza obszar Santana, starając się przybliżyć rzeczywistość stanu Parana oraz historię napływu Polaków do Brazylii. Zabieg ten stosuję, by ukazać szerszy kontekst migracji do Cruz Machado, bez którego nie da się dogłębnie zrozumieć problematyki zjawiska sprzed stu lat. ze Wstępu