Tematem książki jest analiza korespondencji dziewiętnastowiecznych działaczy słowiańskiego odrodzenia narodowego, która jak dotąd pozostaje w cieniu tekstów publicystycznych, naukowych i literackich, przynajmniej w obrębie polskiej slawistyki. Listy zostały tu zaprezentowane przede wszystkim jako „teksty kultury”, które – w ramach badania pewnych praktyk epistolarnych – można traktować de facto jako jeden tekst, pełen słów kluczy antycypujących całość patriotycznego imaginarium, w myśl tezy, że każdy znak właściwie zinterpretowany zawsze prowadzi do lepszego poznania kodu.

Ukazana w książce korespondencyjna wspólnota (realna, ale również „wyobrażona”, a nawet – w najlepszym sensie tego słowa – „wymarzona”) słowiańskich intelektualistów służy przede wszystkim przedstawieniu najistotniejszych cech odrodzeniowej wyobraźni, która zostaje przekuta w pewien charakterystyczny dyskurs. Jego analizę ujęto w dwa zasadnicze kręgi problemowe: przestrzeń słowiańską i jej „twórców” – słowiańskich budzicieli. Ten aspekt podwójności przewija się przez całą pracę – syntetyzujące analizy pewnych zjawisk społecznych i kulturowych zderzają się tu z „pojedynczością” indywidualnych losów, a przyjęta przez autorkę strategia badawcza stanowi zarazem swoistą deklarację metodologiczną, jest wyrazem zainteresowania historią „słabą”, świadectwem „prywatnym”.