Od czasu założenia w 753 roku p.n.e. Rzym był monarchią. Zmieniło się to w 509 roku p.n.e., kiedy wygnano ostatniego króla i ogłoszono powstanie Republiki. Kształtowaniu się instytucji rzymskiego ustroju towarzyszyły spory między patrycjuszami i plebejuszami. Jednocześnie rzymskie wojska podbijały Półwysep Apeniński. Dzięki wojnom latyńskim i samnickim, osłabieniu Etrusków oraz powstrzymaniu najazdów galijskich Rzym opanował środkową Italię i rozpoczął ekspansję na południe. Zakończyła się ona podbojem greckich miast- państw w III wieku p.n.e.