Polskie badania nad pamięcią zbiorową mają bogatą tradycję i niemałe osiągnięcia, nierzadko prekursorskie, a przy tym ujawniają specyfikę wynikłą z odrębności naszych dziejów oraz tradycji naukowych. Książka Polskie miejsca pamięci. Dzieje toposu wolności wyrasta z tych tradycji, ale sięga też do inspiracji zaczerpniętych z dorobki współczesnych europejskich badań nad miejscami pamięci. Zamierzeniem autorów było wskazanie kilkunastu polskich miejsc pamięci, które odgrywają szczególnie istotną rolę w konstruowaniu naszych wyobrażeń o narodowej przeszłości, i które znalazły szczególnie szeroki ioddźwięk w dziełach składających się na nasze dziedzictwo kulturowe.