Prezentowana publikacja jest pierwszym tak obszernym wyborem krytyki literackiej i eseistyki z lat drugiej wojny światowej, przynoszącym teksty kilkudziesięciu autorów, niejednokrotnie anonimowe, powstałe w okupowanym kraju i na uchodźstwie. Jest to zbiór niezwykłych, a przecież wciąż mało znanych dokumentów tego przełomowego czasu, do dziś budzącego podziw dynamiką życia umysłowego i artystycznego, poziomem dyskusji, toczonych w środowiskach intelektualnych i artystycznych, ujęciem ówczesnych zagadnień z szerokiej perspektywy filozoficznej, religijnej, światopoglądowej, etycznej, socjologicznej, duchowej czy estetycznej. Ze strony młodego pokolenia niemało tu wystąpień programowych, głosów wychylonych w przyszłość, owych nowych piór, które nadają szczególne znamię tej twórczości, mogącej zainteresować nie tylko młodych historyków i dokumentalistów, ale wszystkich, którym bliskie są problemy tamtego czasu. Podstawą przedruków są pierwodruki tekstów ogłaszanych na łamach czasopism i wydawnictw konspiracyjnych oraz w tych publikacjach, w których zaznaczyli swój udział pisarze i publicyści działający na uchodźstwie. Antologia ma ambicje edycji krytycznej tekstów, których późniejsze przedruki nierzadko znacznie się różnią od wersji oryginalnej. Stąd obecność aparatu krytycznego, który pozwala ocenić rozmiar i charakter tych przekształceń. Każdy tekst opatrzony jest szczegółowymi objaśnieniami, niezbędnymi dla większości czytelników, zwłaszcza młodych, całość zaś zamyka streszczenie w języku angielskim i indeks osobowy.