Dopóki nie zaczną się święta Bożego Narodzenia, polski grudzień zazwyczaj wygląda dość ponuro. Śniegu jeszcze często nie ma, zimno, deszczowo, ciemno. Sorry, taki mamy klimat ktoś mógłby powiedzieć, ale chyba chodzi tu także o aurę promieniującą z naszej przeszłości. Dwie grudniowe noce z 1970 i 1981 roku wryły się głęboko w polską historię. W tym numerze Pamięci.pl nie możemy o nich nie pamiętać. Najtragiczniejszym akordem Grudnia 70 była masakra w Gdyni, ale przecież nie mniej dramatyczny przebieg miały zamieszki w innych miastach. Wydarzenia z okresu robotniczej rewolty w Szczecinie opisuje Michał Paziewski. Dekadę po tych wypadkach jak eufemistycznie nazywała strzelaninę rządowa propaganda nastała jeszcze dłuższa noc stan wojenny. Wśród tej nocy coraz donośniejszy był głos rzecznika prasowego rządu, Jerzego Urbana, który w tym czasie z jeszcze większą niż dotychczas gorliwością zbierał punkty w kategorii na najbardziej znienawidzoną postać. Manipulacje, kalumnie, pospolite kłamstwa i bezczelność komunistycznego propagandzisty sprawiły, że zaczęto go porównywać z ministrem propagandy III Rzeszy, Josephem Goebbelsem. Działania Urbana opisuje Grzegorz Majchrzak. Z grudniowymi nocami kojarzy się jeszcze jedna postać Stanisław Kociołek, pamiętany głównie ze swego tragicznego w skutkach apelu do gdyńskich robotników o powrót do pracy. Czasem pojawiają się opinie, że został on wprowadzony w błąd, że komunikat, który doprowadził do masakry, był rezultatem nieporozumienia. Nawet jeśli tak było, to Kociołek w żaden sposób nie może zostać zaliczony do pezetpeerowskich gołębi. Był jednym z tych aparatczyków, którzy opowiadali się za zdecydowanymi, siłowymi działaniami. Także po Grudniu 70, o czym pisze Filip Gańczak. Grudniowe noce by nie przeminęły i to we wszystkich demoludach gdyby nie wytrwałe działanie opozycji demokratycznej i wymiana wzajemnych doświadczeń, a nierzadko też pomoc. O spotkaniach dysydentów na polsko-czechosłowackiej granicy przypomina w swoim artykule Kamil Dworaczek. Od dawna się mówi, że każda rewolucja pożera własne dzieci. Robert Spałek analizuje w tym numerze charakterystyczną można by wręcz rzec: immanentną cechę komunizmu, a mianowicie cyklicznie odbywające się czystki. Nawet najwyżej postawieni dygnitarze i najbardziej zasłużeni towarzysze nie mogli być pewni dnia ani godziny. Szkoda, że ta machina autodestrukcji nie była skuteczniejsza. Do numeru dołączyliśmy film dokumentalny Próba generalna, opowiadający o zdławieniu strajku w Wyższej Oficerskiej Szkoły Pożarniczej tuż przed wprowadzeniem stanu wojennego.