Nie było chyba w XIX w. domu ziemiańskiego, który nie miałby dużego zbioru książek i gazet, niektóre posiadały bibliotekę lub archiwum oraz pokaźne kolekcje przyrodnicze, archeologiczne, numizmatyczne i dzieł sztuki. Autor omawia poszczególne dziedziny zainteresowań ziemiaństwa: historię, genealogię i heraldykę, archeologię, etnografię, krajoznawstwo, poezję, literaturę piękną, teatr, pamiętnikarstwo, muzykę, malarstwo, fotografię, przyrodoznawstwo. Przedstawia też dorobek naukowy i mecenat omawianej grupy.