Książka zawiera szkice kilkunastu autorów , poświęcone badaniom, w jaki sposób literatura polska reagowała na zmiany czasów przełomu w latach 1918, 1945, 1989. Rejestrując ślady przełomu, literatura nie tylko niejednokrotnie wyprzedzała w czasie ustalenia historyków, socjologów i innych badaczy, ale również dokonywała niekiedy rozpoznań trudnych do uchwycenia przez jakikolwiek analityczny warsztat. W tym sensie okazuje się niezwykle czułą membraną, wychwytującą nawet najbardziej subtelne procesy niedostrzegalne z innych punktów widzenia. Zamysłem przy kompletowaniu zespołu autorów było, by ich teksty możliwie najlepiej oddawały szeroką gamę problemów rozpiętych pomiędzy tymi symbolicznymi datami. Szczególnie interesujące są opowieści, których medium stały się utwory dwudziesto- i dwudziestopierwszowiecznej literatury polskiej, tworzone zarówno w spontanicznej reakcji na wydarzenia historyczne, jak i konstruowane z perspektywy czasu; teksty zarówno uznające dane wydarzenie za przełomowe, jak i tę przełomowość kwestionujące. Innymi słowy, analizie poddano rozmaite literackie strategie dyskursywizacji historycznych przełomów.