"Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie" jest polską epopeją narodową należącą do kanonu literatury polskiej i światowej. Dzieło wydano po raz pierwszy w Paryżu w 1834 roku. Zostało napisane w formie poematu epickiego i zawiera elementy innych gatunków literackich jak gawędę szlachecką, sielankę, baśń, satyrę czy powieść.

Akcja epopei rozgrywa się w czasach wojen napoleońskich w kręgach polskiego ziemiaństwa na terenach Litwy. Młody Tadeusz przyjeżdża ze szkół w Wilnie na wakacje do rodzinnego majątku Soplicowo. Zastaje tam wielu gości, którzy zjechali się, aby uczestniczyć w procesie o stary zamek należący niegdyś do magnata Stolnika Horeszki.

Spośród wielu wątków pojawiających się w dwunastu księgach Pana Tadeusza, można wyodrębnić cztery główne. Poza sporem o zamek Horeszków, są nimi historia miłości Tadeusza do Zosi, nieprzemijająca pamięć o zabójstwie Stolnika z rodu Horeszków i wątek niepodległościowy.

Pan Tadeusz znajduje się od pokoleń na polskiej liście lektur szkolnych. Aktualnie fragmenty lub cała epopeja są lekturą w klasach V-VIII szkoły podstawowej, a także w szkole średniej.