Nowelistyka Henryka Sienkiewicza oscyluje głównie wokół kilku wątków: problematyki wsi, wątków przygodowych, odwołujących się do osobistych przeżyć pisarza oraz spraw narodowych i losów emigrantów. Janko Muzykant, Szkice węglem, Jamioł to utwory, w których odbija się wiejska rzeczywistość, podział na klasy, trudy związane z biednym wiejskim życiem. Latarnik, Sachem i Za chlebem ukazują problemy emigrantów, zarówno tych, którzy wyemigrowali z powodów politycznych, jak i ekonomicznych. Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela to opowieść o wymowie patriotycznej, ukazuje próbę germanizacji polskiego społeczeństwa, dyskryminację polskich dzieci, uczęszczających do niemiecki szkół. Henryk Sienkiewicz przez wielu uważany jest za mistrza gatunku, jakim jest nowela.