Dwutomowa powieść Derenika Demircziana pt. Wartanidzi przedstawia rozległą panoramę społeczeństwa starożytnej Armenii w połowie V wieku: od znanych z historii pisanej bohaterskich przywódców powstania antyperskiego lat 450-451 z Wartanem Mamikonianem na czele po postaci chłopów zaangażowanych w walkę o zachowanie godności narodowej."Wartanidzi" nie są książką, która jednostronnie i banalnie gloryfikuje ,,świetlaną" postać bohatera narodowego Armenii. Wartan Mamikonian przez jakiś czas był apostatą: formalnie wyparł się chrześcijaństwa, przyjmując na krótko zaratusztrianizm. Autor subtelnie ukazuje jego dramatyczne przeżycia w całej ich złożoności.Ze wstępu do tomu I