?Wybuch wojny w 1914 roku to nie kryminał Agathy Christie, w którym na końcu odkryjemy winnego stojącego nad zwłokami w oranżerii z dymiącym pistoletem. W tej opowieści nie ma żadnego dymiącego pistoletu; czy też raczej każda z głównych postaci trzyma w rękach po jednym z nich. Widziany w tym świetle wybuch tamtej wojny był tragedią, a nie zbrodnią. Uznanie tego faktu nie oznacza, że powinniśmy pomniejszać wojowniczość i imperialistyczną paranoję austriackich oraz niemieckich decydentów, które słusznie zaprzątały uwagę Fritza Fischera i jego sprzymierzeńców w historiografii. Lecz Niemcy nie byli jedynymi imperialistami i nie tylko oni ulegali paranoi. Kryzys, który przyniósł wojnę w 1914 roku, był owocem wspólnej kultury politycznej. Był jednak również wielobiegunowy i autentycznie interaktywny, co czyni z niego najbardziej złożone wydarzenie czasów współczesnych, i dlatego właśnie debata na temat przyczyn pierwszej wojny światowej trwa nadal, sto lat po tym, jak Gavrilo Princip oddał tamte dwa śmiertelne strzały do Franciszka Ferdynanda?. Fragment ?Zakończenia? Jedna z najbardziej imponujących i inspirujących książek na temat tego okresu, jakie kiedykolwiek powstały. The Sunday Times Ta arcyistotna analiza przyczyn I wojny światowej zasługuje na miano nowej klasycznej wykładni tego kontrowersyjnego tematu. Foreign Affairs Doskonałe? Książka jest świetnie napisana i doskonale udokumentowana. Żadna późniejsza analiza źródeł I wojny światowej nie będzie mogła obyć się bez tej kluczowej pracy. Ian Kershaw, BBC History Clark to mistrzowski historyk? W swojej opowieści w żywy sposób odtwarza kluczowe decyzje, jednocześnie zręcznie kreśląc kontekst, który do nich doprowadził? Praca o zasadniczym znaczeniu. The Wall Street Journal Monumentalna książka. Rewelacyjna, wręcz rewolucyjna?. Clark wykonał mistrzowską pracę, tłumacząc niewytłumaczalne. The Boston Globe Z pewnością najlepiej napisana książka na ten temat, jaka kiedykolwiek ukazała się? Praca o wyjątkowej urodzie, łącząca skrupulatność badań z wrażliwością analizy i elegancją prozy. The Washington Post Doskonałe?. Mistrzostwo Clarka polega na wytłumaczeniu, jak dalece przedwojenna dyplomacja przypomina gigantyczne ćwiczenia z teorii gier. The Economist