Wspomnienia bolesne...Zofia z hr.Zamoyskich Tadeuszowej hr. Grocholskiej (1866-1957) to opis dramatycznych przeżyć z lat 1917-1919, ściśle powiązanych z wydarzeniami historycznymi, które wówczas miały miejsce, m.in. z rewolucją bolszewicką i próbami utworzenia niezależnego państwa ukraińskiego. To za ich sprawą dom autorki w Strzyżawce koło Winnicy splądrowano i spalono, a członków rodziny Grocholskich prześladowano, aresztowano i wielokrotnie grożono im śmiercią. Przez dwa lata cała rodzina żyła w nieustannym napięciu, pośród ciągłych rewizji terroru. Wreszcie w 1919 roku Grocholscy na zawsze opuścili Ukrainę, po dwustu latach obecności na tych ziemiach.