Publikacja ukazująca relacje między urzędami i urzędnikami a strukturami społecznymi w XIX wieku obejmuje takie zagadnienia jak: tożsamość instytucji i środowisk, drogi kariery zawodowej, postawy społeczne wobec urzędów, społeczne role urzędów. Relacje władza ? społeczeństwo stanowią istotny element narracji historycznej dotyczącej wieku XIX i XX. Różne nurty historiografii (historia prawa i administracji, historia społeczna) podejmują problematykę badawczą związaną z tym obszarem, rozważając rolę zbiorowości i jednostki w dziejach oraz czynniki kształtujące relacje wewnątrz społeczeństwa. Tematyka tworzenia się i rozwoju nowoczesnej biurokracji mieści się też w nurcie badań nad modernizacją państwa i społeczeństwa polskiego w XIX w. Autorzy niniejszej publikacji podjęli próbę powiązania historii biurokracji z zagadnieniami rozwarstwienia społecznego, tworzenia się idei, norm i wartości społecznych. Większość tekstów powstała na podstawie oryginalnych badań archiwalnych. Autorzy opisują sytuację urzędów i urzędników na ziemiach polskich zaboru rosyjskiego w różnych okresach między schyłkiem XVIII a końcem XIX wieku, a także sądów, stowarzyszeń społecznych oraz samorządów ? choć nie były one typowymi urzędami, to w realiach zaboru rosyjskiego podlegały silnej kontroli administracyjnej.