Spinoza nie był na niczyjej służbie, nie był człowiekiem jakiegokolwiek politycznego bądź religijnego stronnictwa, nie nadawał się na „dyżurnego" ideologa bądź apologetę. Nie był również typem bezre-fleksyjnego wyznawcy: nie przyjmował a priori żadnego światopoglądowego credo, krytycznie traktował instytucjonalne autorytety, religijne wierzenia i filozoficzną tradycję. 'W jego mniemaniu - i zgodnie z ogólnym postulatem XVII-wiecznego racjonalizmu - wszystko to winno być oświetlone i sprawdzone przyrodzonym światłem rozumu (lumen naturalej, i to w imię miłości do prawdy. Prawdy bowiem do niczego mc należy naginać: ani do autorytetu starożytnych mędrców, ani nawet do tu czy tam obowiązującej wykładni Pisma świętego.