Uniwersalny charakter Boskiej Komedii zasadza się na tym, że jest ona ? by odwołać się do słów Ericha Auerbacha ? naśladownictwem rzeczywistości we wszystkich jej sferach. Został w niej przedstawiony cały fizykalno-kosmologiczny, etyczny i historyczno-polityczny porządek świata i w tym sensie jest ona niewątpliwie syntezą kultury średniowiecznej, w której kształtowaniu wielką rolę odegrało dziedzictwo antyku, asymilowane przez pisarzy i myślicieli chrześcijańskich ? tam, gdzie to było możliwe ? przede wszystkim za pomocą wszechobecnej w tej epoce metodzie alegorezy.