Monografia ukazuje dzieje Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, największej, obok Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość, organizacji polskiego podziemia antykomunistycznego. NZW było bezpośrednią kontynuacją konspiracji narodowej z okresu okupacji niemieckiej. Skupiało ok. 40 tys. żołnierzy. Najliczniejsze struktury działały na Białostocczyźnie, Północnym Mazowszu i Podkarpaciu ? tam też walczyło najwięcej oddziałów leśnych, liczących ponad 7 tys. żołnierzy. W 1945 r. narodowa partyzantka kontrolowała duże połacie kraju, ciesząc się poparciem ludności i zwalczając komunistyczny aparat terroru oraz pospolitą przestępczość. Mimo iż Komenda Główna NZW została rozbita w 1946 r., to struktury terenowe prowadziły walkę z reżimem komunistycznym do początku lat pięćdziesiątych. Dr Mariusz Bechta ? historyk, pracownik naukowy IPN, redaktor naczelny pisma ?Templum Novum?, zajmuje się historią polityczną Polski w XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem tożsamości historycznej Podlasia. Dr Wojciech J. Muszyński ? historyk, pracownik naukowy IPN, redaktor naczelny naukowego pisma historycznego ?Glaukopis?, badacz dziejów najnowszych Polski, stosunków polsko-żydowskich i historii wojskowości. Publikacja w ramach centralnego projektu badawczego IPN ?Podziemie niepodległościowe w Polsce 1944?1956?.