Publikacja Mysli i słowa 8 łączy kształcenie literacko-kulturowe z językowym. Układ treści literacko-kulturowych jest inspirowany zasadą chronologii – zachowane zostało chronologiczne następstwo tekstów z kanonu literackiego, co pozwoli uzmysłowić uczniom istnienie ciągłości kulturowej i wpływu dzieł wcześniejszych na późniejsze.

Lekturom z kanonu – traktowanym jako głos klasyka (m.in. Pan Tadeusz Adama Mickiewicza, Quo vadis Henryka Sienkiewicza, Syzyfowe prace Stefana Żeromskiego) – towarzyszą współczesne konteksty literackie (atrakcyjna literatura młodzieżowa, literatura popularna jak na przykład Pozłacana rybka Barbary Kosmowskiej czy Czarnoksiężnik z Archipelagu Ursuli Le Guin, a także współczesne utwory z kultury wysokiej takie jak  wiersze Wisławy Szymborskiej i konteksty kulturowe (dzieła malarskie, filmowe, komiks, pomnik: film  Miasto 44 w reżyserii Jana Komasy, komiks Wieża Janusza Ordona i Rafała Urbańskiego, Upamiętnienie – mauzoleum w Bełżcu). Dzięki temu można pokazać, że problemy, o których mówili klasycy, są wciąż ważne i dotyczą także współczesnej młodzieży. Wśród kontekstów znajdują się również teksty publicystyczne i popularnonaukowe służące kształceniu umiejętności retorycznych (np. artykuł Mała Ojczyzna Ośrodka „Brama Grodzka – Teatr NN” czy Przez pryzmat języka Anny Wierzbickiej).

Trójkowy układ zagadnień literacko-kulturowych zamykają Wirtualne spacery, przygotowujące uczniów do rozsądnego i odpowiedzialnego poruszania się w świecie nowych technologii, a tym samym do funkcjonowania w dzisiejszej społeczności.

Kształcenie językowe wiąże się integralnie z zagadnieniami literacko-kulturowymi, co podkreśla szczegółowy rozkład materiału dla klasy 8. W kolejnych rozdziałach kształcenia językowego uczniowie otrzymują pigułkę wiedzy – Poznajemy język, poznają podstawowe zasady poprawności językowej – Ortografia i interpunkcja, a potem uczą się, jak tę wiedzę zastosować w praktyce – Trening czyni mistrza.

Materiał kształcenia językowego w klasie 8 zawiera zagadnienia z zakresu fonetyki (np. upodobnienia głosek), zróżnicowania języka (np. treść i zakres wyrazu, nazwy osobowe i miejscowe, kolokwializmy ) oraz komunikacji i kultury języka (np. norma językowa, błąd językowy). Ćwiczenia z nauki o języku cechuje zróżnicowany stopień trudności i charakter komunikacyjny – są one oparte przede wszystkim na językowym działaniu, pozwalają na uczniowskie działania samokształceniowe.

Ostatni dział podręcznika zawiera materiał powtórkowy, sprawdzający wiedzę i umiejętności na zakończenie nauki w 8 klasie oraz wprowadzający informacje dodatkowe, poszerzające horyzonty uczniów.