Monografia prezentuje badania nad literaturą i kulturą Prus Wschodnich w latach 1933?1945 w obszarze wpływów polityki kulturalnej uprawianej w polu napięć pomiędzy centrum Rzeszy Niemieckiej a prowincją Prus Wschodnich. Problem badawczy przedstawiony jest w planie analizy wschodniopruskiej mentalności, której rozumienie pokrywa się z antropologicznym pojęciem kultury rozumianej jako rzeczywistość myślowa charakteryzująca daną wspólnotę ludzką w czasie i przestrzeni. W studium podjęto próbę odpowiedzi na pytanie o przyczyny i źródła wschodniopruskiego fenomenu narodowego socjalizmu. Wyniki analizy procesów urzeczywistnianych na poziomie świadomie realizowanych działań społecznych, jak również zjawisk będących realizacją procesów zachodzących w sferze nieuświadomionej rzucają nowe światło na problem relacji między ideologią i systemami autorytarnymi a przekształceniami zachodzącymi równolegle w sferze kultury. Ustalenia te mogą być przydatne dla rozumienia i odpowiedniego, nieobarczonego poznanymi ryzykami, kształtowania mechanizmów kultury i życia społecznego w czasach współczesnych.