Monumentalna publikacja prezentująca aktualny stan wiedzy dotyczący ponad 2000 budowli murowanych występujących w zespołach obronnych od zarania dziejów państwowości polskiej. Książka zawiera rzuty obiektów, często jeszcze oficjalnie niepublikowane, liczne rekonstrukcje wykonane na podstawie badań archeologicznych i informacje dotyczące użytkowników oraz właścicieli opisywanych obiektów, ich rodzin i genealogii. Książka prezentuje nowatorski i kompleksowy sposób podejścia do określenia chronologii powstania budowli murowanych, ukazuje ich przemiany funkcjonalno-przestrzenne, a zarazem jest próbą ujednolicenia terminologii. Pokazuje skalę inwestycji obronnych na terenach, które obecnie znajdują się w granicach państwa polskiego ? od niewielkich dworów i wież obronnych na kopcach, takich jak Rusiec, Chełmce czy Bebelno lub Hawłowice, po założenia obronne wielkości zamku w Malborku czy Książu, od wczesnopiastowskich palatiów po nowożytne twierdze w typie Dankowa, Ujazdu czy Drezdenka i Kostrzynia.