Punktem wyjścia niniejszej pracy jest refleksja nad pojęciami dziewiętnastowieczności i nowoczesności oraz ich odniesieniami do historii kultury polskiej. Pojęcia te są szerokie i problematyczne, uściśla się je z trudem, otwierają rozległe pole, eksplorowane w ostatnich dekadach przez historyków literatury i kultury. Władysław Stanisław Reymont był autorem, który w ostatniej dekadzie wieku XIX odważył się na penetrację nierozpoznanych wcześniej rewirów polskiego życia społecznego. Autorka zajmuje się przede wszystkim trzema tekstami Władysława Stanisława Reymonta: Pielgrzymką do Jasnej Góry, Fermentami oraz Ziemią obiecaną. Lektura wybranych na potrzeby tej pracy utworów powinna być kontekstowa i konstelacyjna, ujawniać przede wszystkim spektrum doświadczeń i tematów, których literatura końca wieku XIX była i nośnikiem, i nieraz bardzo syntetycznym zapisem.