Na pytanie, czy obecny stan edukacji wskazuje na relacje i zależności między czynnościami dydaktycznymi i wychowawczymi, jesteśmy w stanie odpowiedzieć, monitorując losy edukacyjne w czasie, dynamikę pożądanych zmian wśród uczniów. Stąd propozycja monitorowania, śledzenia procesów edukacyjnych w postaci studiów poprzecznych i podłużnych w badaniach panelowych. Panelowy charakter badań pozwoli na monitorowanie dynamiki zachodzących procesów. Badania przekrojowe stanowią w istocie fotografię, są zatrzymane w czasie. Badania panelowe natomiast są w stanie rejestrować prawidłowości kształtowania się postaw związanych np. z orientacją społeczną uczniów. Mogą być użyteczne przy konstruowaniu strategii systemowych w obszarze edukacji. Pozwalają na zbadanie (w kontekście realizowanej podstawy programowej) oddziaływania szkoły na rozwój kompetencji społecznych uczniów. Ponadto umożliwiają lepsze zrozumienie ścieżek edukacyjnych. Reasumując, ukazują dynamikę przemian. Fragment Wstępu