Przestrzeń publiczna jest fizycznym, namacalnym obszarem, który z reguły można dość precyzyjnie określić. Jednocześnie stanowi także konstrukt myślowy wyposażony w liczne atrybuty konotujące idee m.in. z dziedziny prawa, polityki bądź estetyki. Naukowe rozpoznanie miejskiej przestrzeni publicznej to jeden z kluczy do zrozumienia tego nieskończenie skomplikowanego układu fizyczno-społeczno-mentalnego, jakim jest miasto. W niniejszym tomie, drugim w serii ?Architektura w mieście, architektura dla miasta?, publikujemy teksty przedstawicieli dwóch różnych dziedzin humanistyki: historyków i historyków sztuki. To wspólny namysł nad rolą, znaczeniem i funkcjonowaniem przestrzeni publicznej w ujęciu naukowców, którzy operując nieco odmiennymi kategoriami, przemawiają do nas wspólnym językiem. Teksty te przedstawiają różne interpretacje przestrzeni publicznej w miastach dawnej Rzeczypospolitej Obojga Narodów w okresie zaborów. Studia te uzupełniają artykuły o dziewiętnastowiecznych miastach z krajów ościennych: monarchii habsburskiej, Rosji i Prus, co daje szeroki materiał porównawczy i otwiera nowe horyzonty badawcze.