Na książkę Osobowości i osobliwości. Z życia literackiego współczesnej Częstochowy składa się 9 esejów dotykających zjawisk, których cechą wspólną jest ?skończoność?. Autor pisze bowiem o twórcach już nieżyjących (Edmund Łągiewka, Waldemar M. Gaiński, Tadeusz Gierymski i Władysław Edward Piekarski), częstochowskim okresie w życiu i twórczości znakomitej poetki Elżbiety Cichli-Czarniawskiej (od 1983 roku mieszkającej w Lublinie), wreszcie o Grupie Literackiej ?Lit-Ars? (1986-1989), ?Częstochowskich Czwartkach Literackich? (1993-1994), rubrykach poetyckich prowadzonych przez Tadeusza Gierymskiego i Waldemara M. Gaińskiego w prasie regionalnej (?Dziennik Częstochowski. 24 Godziny?, ?Gazeta Częstochowska) w I połowie lat 90. ubiegłego wieku. Dwaj ostatni poeci-redaktorzy to osobne wyspy świadomości twórczej: Tadeusz Gierymski ? bardziej delikatny, potrafił z czułą ironią krytykować, natomiast Waldemar M. Gaiński jawił się jako zoil, czyli krytyk zjadliwy, oceniający ?na głos?, bez znieczulenia, prosto w oczy i serce. Na pytanie ?Dlaczego tak bliska jest Ci przeszłość literacka Częstochowy, ta swoista współczesność oddalona??, Arkadiusz Frania odpowiada: ?Utrwalam przeszłość, bo hołduję zasadzie, że jeżeli zapomnimy o przeszłości, przyszłość zapomni o nas, a dla osób piszących być zapomnianym to niezbyt miła perspektywa. Nie bez znaczenia jest również fakt, że byłem uczestnikiem bardzo wielu omawianych w książce przedsięwzięć artystycznych?. Autor swoje teksty nazywa ?esejami? z uwagi na pojemność tego gatunku, pozwalającą na łączenie różnych sposobów ekspresji literackiej: wspomnienia, dygresje, analizy polonistyczne czy zestawienia statystyczne.