Naród w szkole. Historia i nacjonalizm w polskiej edukacji szkolnej -Wojciech Józef Burszta, Paweł Dobrosielski, Krzysztof Jaskułowski, Katarzyna Majbroda, Piotr Majewski, Michał Rauszer

Teksty zamieszczone w książce opowiadają o tym, co w podręcznikach historycznych znajdziemy, ale także i o tym, czego w nich nie ma, a co powoduje, że edukacja historyczna w polskich szkołach jest hybrydą historii akademickiej i polityki historycznej, ze szkodą dla nich obu zresztą. Pytamy o „płeć” narodu, śledzimy miejsce i rolę, jaką przypisano w polskich dziejach mniejszościom narodowym i etnicznym, dociekamy źródeł przemilczeń „kwestii chłopskiej”, analizujemy sposoby tworzenia i perswadowania, czym jest polska tożsamość, pytamy o zbitkę Polak-katolik i jej źródła... Oddajemy głos nauczycielom i nauczycielkom tego przedmiotu, analizujemy treść kilkudziesięciu podręczników będących w „użytku” na lekcjach w ostatnim trzydziestoleciu, na najnowszych kończąc. Interesują nas realia polskiej szkoły, ale także szerszy kontekst teoretyczny i rozliczne uwikłania, z jakimi zawsze mierzyła się edukacja historyczna w świecie. Niewątpliwie jednak najwięcej uwagi poświęcamy kwestii dla naszych badań podstawowej – dominującej wizji narodu, jaka nieprzerwanie towarzyszy programowi edukacji historycznej i jej niepodatności na jakiekolwiek zmiany. Tym samym, jak się czytający przekonają, nasze diagnozy, rozpoznania i tezy mają charakter krytycznie uzasadnianego pesymizmu kulturowego z kręgu „humanistyki podejrzeń”.

Ze Wstępu
Ze względu na aktualność tematu, wielostronność w podejściu oraz nowatorskie ujęcie niektórych wątków książka powinna zainteresować szerokie grono odbiorców, reprezentantów polskiej humanistyki, nauczycieli, jak i tych wszystkich, którym przyszłość edukacji w Polsce nie jest obojętna. Dodatkowym atutem pracy jest głębokie osadzenie analiz związanych z polską edukacją historyczną w dyskursie światowym, co daje czytelnikowi możliwość szerszego rozeznania się w problematyce. Można mieć nadzieję, że w wymiarze praktycznym przedstawione w opracowaniu diagnozy i wnioski z rozważań teoretycznych oraz badań empirycznych staną się stałym i żywym elementem współczesnych dyskusji, przyczynią się do wzmocnienia krytycznego głosu w debacie nad kształtem polskiego systemu edukacji historycznej (czy szerzej humanistycznej), doprowadzając do jego korekty poprzez reinterpretację obecnych treści i tendencji.
prof. Joanna Nowak