Kryzys migracyjny zapoczątkowany w 2015 roku poddał państwa i narody europejskie nieoczekiwanym wyzwaniom. Na próbę zostały wystawione: relacje między poszczególnymi państwami, ich zdolność do współdziałania przy rozwiązywaniu następstw kryzysu, zdolność do brania na siebie współodpowiedzialności w tym zakresie. Państwa Europy Środkowej i Bałkanów nie były jednak celem tej „wędrówki ludów" z Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej. Część z nich stała się jednak jednym z etapów na trasie do Europy Zachodniej, jawiącej się wędrującym jako oaza dobrobytu i spokoju. Nasilone procesy migracyjne niewątpliwie wpłynęły na politykę poszczególnych państw europejskich oraz na nastroje społeczne, stając się częstym źródłem napięć i poważnych konfliktów. Zwłaszcza, że w tym sporze, który nieco upraszczając, przebiegał między państwami Europy Zachodniej a państwami Europy Środkowej i Bałkanów (w sposób szczególny widoczny był on na forum unijnym między państwami starej i nowej Unii) okazało się, iż same narody środkowoeuropejskie również uczestniczą w tym procesie, korzystając z możliwości poszukiwania pracy i lepszych warunków do życia w państwach Europy Zachodniej, ale też przyjmując na swoje rynki pracy imigrantów ze Wschodu, głównie z Ukrainy, Białorusi i Mołdawii.

W niniejszej publikacji Autorzy, reprezentujący różne ośrodki akademickie i eksperckie z kraju i zagranicy, specjalizujący się w problematyce bałkańskiej i środkowoeuropejskiej, proponują spojrzenie na tytułowe zagadnienie z czterech perspektyw:
- historycznej - pozwalającej uchwycić wpływ procesów migracyjnych na kształtowanie polityki w poszczególnych państwach,
- politologicznej - koncentrującej się na źródłach, przebiegu i konsekwencjach politycznych kryzysu migracyjnego,
- geopolitycznej - wskazującej na region Bałkanów i Europy Środkowej jako ważny element europejskiej architektury bezpieczeństwa zbiorowego,
- społeczno-kulturowej - pokazującej wpływ kryzysu migracyjnego i migracji wewnętrznych na przemiany cywilizacyjne w regionie