Jakim sposobem Adam Mickiewicz, chłopiec z Nowogródka, stał się ADAMEM MICKIEWICZEM, któremu dane było spocząć w krypcie wawelskiej obok królów i bohaterów? Ile zawdzięcza własnemu talentowi i pracy nad nim? Naturalnej zdolności i przypływom natchnienia, których nieraz doświadczył? Na ile zdecydował o wielkości Mickiewicza los, co tylko w pewnym ograniczonym stopniu pozwala sobą kierować, sobie pomagać? Ile wreszcie zależało od wielkich perypetii epoki, na które nie miał wpływu ? Od okoliczności, które zbiegły się w takim, nie innym akurat miejscu i czasie? Bo kilka lat wcześniej czy później, sto kilometrów na lewo czy na prawo i już Mickiewicz nie byłby w stanie przemienić się w MICKIEWICZA.