Zyskali sobie powszechne uznanie. Równocześnie wzbudzali lęk i nienawiść, także wśród katolików. Opowiadane o nich historie przez wieki odzwierciedlały to rozdwojenie: jedne przedstawiały jezuitów jako świętych, inne – jako postaci demoniczne. Oczywiście nie brakowało również wyważonych ocen. Jednak dopiero przed około 20 laty dokonała się zasadnicza zmiana: historycy zaczęli podchodzić do jezuitów bardziej bezstronnie, zadając proste pytanie:
Jacy oni byli?
Losy zakonu założonego przez Ignacego Loyolę były wyjątkowo burzliwe. W niemal 500-letnich dziejach jezuitów nie brakowało zarówno godnych pozazdroszczenia sukcesów, jak i dramatycznych momentów, na czele z kasatą zakonu w 1773 roku. Historia pokazuje, że potrafili doskonale wychodzić z opresji.
Jak im się to udawało?
Autor przygląda się jezuitom od momentu powstania zakonu do czasów współczesnych. Pomaga lepiej zrozumieć reguły, którymi kierują się członkowie Towarzystwa Jezusowego. Nie unika kontrowersji, a całość urozmaica mało znanymi anegdotami.
John W. O’Malley SJ (ur. 1927) – profesor teologii, wykładowca Uniwersytetu Georgetown, historyk specjalizujący się szczególnie w zagadnieniu odnowy Kościoła katolickiego w okresie kontrreformacji. W Wydawnictwie WAM ukazała się m.in. jego książka Pierwsi jezuici (1999, drugie wydanie: 2007), za którą otrzymał nagrodę Nagrodę Jacques'a Barzuna w dziedzinie historii kultury i Nagrodę Philipa Schaffa w dziedzinie historii Kościoła.