Zmieniający się stosunek prawodawców do form reakcji procesowej na popełniane przestępstwa jest odpowiednim tłem do ukazania nowych warunków funkcjonowania współczesnego postępowania karnego oraz przedstawienia aktualnych trendów przyjmowanych w rozwiązaniach karnoprocesowych. Podstawą rozważań są wybrane instytucje procesowe, które najwyraźniej charakteryzują współczesny powszechny proces karny oraz wytyczają kierunek jego rozwoju. Opis obejmuje instytucje, które wpływają na zmianę klasycznej struktury procesu karnego oraz tradycyjnych relacji między jego uczestnikami. Punktem odniesienia w tym opisie są rozważania uwzględniające perspektywę historyczną, stanowiącą jedną z przyjętych metod badawczych. Założeniem pracy jest przedstawienie rozwiązań i trendów rozwoju postępowania karnego w państwach reprezentujących główne współczesne systemy prawne. Problematyka przeobrażeń powszechnego procesu karnego uwzględnia również rozwiązania obrazujące to zjawisko w przepisach polskiego prawa.

Praca ma charakter analityczny, a głównym jej celem jest sformułowanie wniosków w kwestii charakterystyki prawnej i dominujących cech współczesnego postępowania karnego. Dotychczas zagadnienie to nie było poddane kompleksowej, monograficznej analizie prawnej. Przedmiotem badań były najwyżej poszczególne instytucje prawne, które wpłynęły na obecny kształt procedury karnej.