Książka dotyczy działalności naukowej Jana Karłowicza, a dokładniej trzech dziedzin, do których wniósł on znaczny wkład dialektologii, etnolingwistyki i lituanistyki. Podstawą materiałową są tu archiwalia tego badacza (kartoteki Słownika gwar polskich, Słownika mitologii polskiej i Słowniczka mitologii litewskiej), odnalezione w 2017 r. w Archiwum Nauki PAN i PAU w Krakowie. Celem opracowania jest włączenie tych dokumentów w obieg naukowy oraz ponowne przyjrzenie się Słownikowi gwar polskich. Najprawdopodobniej przez ponad sto lat, czyli od ukończenia jego druku w 1911 r. nikt nie zaglądał do tych rękopiśmiennych materiałów m.in. dlatego, że były wadliwie skatalogowane.